Horeca
Waar gaat het over?
Cafés en restaurants bieden werk en vertier, maar soms ook overlast. De gemeente bepaalt waar een horecazaak zich kan vestigen en aan welke regels die moet voldoen.
Verantwoordelijkheden en wettelijke bepalingen
Ondernemers in de horeca hebben te maken met allerlei wet- en regelgeving, zowel landelijk als lokaal.
Landelijke wetgeving
Cafés, restaurants en clubs hebben een verantwoordelijkheid voor hun gasten. Ze mogen bijvoorbeeld geen alcohol schenken aan jongeren onder de 18 jaar en ze moeten zorgen voor goede hygiëne en veilig voedsel voor hun klanten. Ze moeten ook rekening houden met hun directe omgeving (geluidhinder). Regels hiervoor staan bijvoorbeeld in de landelijke Alcoholwet (voorheen Drank- en Horecawet), de Wet Milieubeheer (geluid) en het Bouwbesluit (brandveiligheid e.d.). Horecaondernemers moeten zich houden aan de regels uit die wetten.
Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de uitvoering en handhaving van deze landelijke wetgeving.
Zo vraagt de Alcoholwet van gemeenten dat zij een Preventie- en handhavingsplan voor alcohol opstellen. Gemeenten beschrijven daarin wat zij doen om alcoholgebruik door jongeren en alcoholmisbruik bij mensen van boven de 18, zoveel mogelijk te voorkomen. Bijvoorbeeld door educatieve en preventieve activiteiten van maatschappelijke organisaties en/of de GGD te ondersteunen, gegevens over alcoholgebruik in de gemeente te verzamelen en te laten zien hoe zij (bijvoorbeeld met behulp van ‘testjongeren’) in de gaten houden dat de horeca zich aan de leeftijdsgrens houdt.
Op grond van de landelijke Wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob) kan de gemeente een ondernemer – en dus ook een horecaondernemer – uitgebreid vragen stellen over diens zakelijke partners, de herkomst van geïnvesteerd geld en een eventueel strafblad. Zo wil de overheid voorkomen dat ze indirect criminele activiteiten als witwassen financiert.
Lokale wetgeving
Naast de landelijke regels, heeft de gemeente ook via lokale wetgeving invloed op hoe de horeca zich binnen de gemeentegrenzen ontwikkelt.
In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) legt de gemeente regels vast die onder meer te maken hebben met de openbare orde (veiligheid, milieu). Ook bepaalt de gemeente in de APV welke vergunningen zij vraagt van horecaondernemers (bijvoorbeeld een exploitatievergunning, horecavergunning en evenementenvergunning).
Gemeenten leggen handhaving op de APV vaak vast in een beleidsplan voor Vergunningverlening Toezicht en Handhaving (Wet VTH/Wabo). Zo’n VTH-plan bestrijkt de gehele fysieke leefomgeving van een gemeente, zoals bouwen, slopen, brandveiligheid etc. Als het gaat om horeca, beschrijft de gemeente hierin bijvoorbeeld hoeveel prioriteit zij geeft aan toetsing van vergunningaanvragen van horecaondernemers. Ook bepaalt de gemeente hierin hoe zij omgaat met overtredingen van een ondernemer bij het schenken van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar.
Een horecavestiging moet passen binnen het bestemmingsplan (omgevingsplan). Via dit plan houdt de gemeente grip op ontwikkelingen in centrum en buurten. Zo kan zij bijvoorbeeld overconcentratie van fastfoodzaken in een winkelgebied voorkomen of in bepaalde gebieden horeca uitsluiten. De gemeente kan er ook voor kiezen horeca als belangrijke voorziening in een nieuwbouwwijk aan te merken, of juist te concentreren in het centrumgebied.
Deze afwegingen maakt de gemeenteraad vaak in een horecavisie. Daarin beschrijft de raad zijn visie op hoe de horeca zich de komende periode in de gemeente ontwikkelt en hoe de gemeente van plan is daar sturing aan te geven. Bij het opstellen van zo’n horecavisie worden ondernemers en pandeigenaren gewoonlijk nauw betrokken.
Ook met het vaststellen van de lokale lasten heeft de gemeente invloed op het functioneren van de horeca in de gemeente. Een voorbeeld hiervan is de precariobelasting voor het gebruik van gemeentelijke grond. De gemeente kan bijvoorbeeld het tarief voor een terras laten variëren per seizoen. De hoogte van de toeristenbelasting en parkeerbelasting kunnen invloed hebben op de aantrekkelijkheid van de stad voor bezoekers.