Ondermijnende criminaliteit
Gemeenten krijgen soms te maken met ondermijning. Wat is dat en wat kun je ertegen doen?
Verantwoordelijkheden en wettelijke bepalingen
Criminelen maken steeds vaker gebruik van diensten van de bovenwereld. Dit zorgt voor ondermijning: de boven- en onderwereld raken met elkaar verweven. Daardoor neemt de invloed van georganiseerde criminaliteit op onze samenleving toe en komt onze rechtsorde onder druk te staan. Ondermijning kan op veel verschillende manieren voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan een kapperszaak of massagesalon met een hoge omzet, terwijl er nooit klanten komen. Aan een vastgoedondernemer die veel panden bezit, maar geen personeel heeft. Bungalowparken die onder de dekmantel van recreatie misbruikt worden voor drugshandel, illegale prostitutie of andere misdrijven. Horecabedrijven die worden gebruikt voor het witwassen van crimineel geld etc.
Gemeenten kunnen ondermijnende criminaliteit op verschillende manieren bestrijden. Zo biedt de Wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (Bibob) een gemeente de mogelijkheid een gevraagde vergunning of aanvraag voor subsidie te weigeren of in te trekken als twijfel bestaat over de integriteit van een betrokkene. Je moet dan aannemelijk kunnen maken dat er risico’s zijn op het gebied van witwassen van crimineel geld of mogelijk strafbare feiten. Bijvoorbeeld omdat de aanvrager van de vergunning eerder bij malafide praktijken betrokken is geweest of omdat er sprake is van crimineel geld. Op basis van de Wet Bibob kun je de gevraagde vergunning toetsen. Het Landelijke Bureau Bibob kan gemeenten daarbij ondersteunen.
De tien RIEC’s (Regionaal Informatie en Expertise Centrum) en het LIEC (Landelijk Informatie Expertise Centrum) helpen overheidsdiensten om criminele ondermijning van de samenleving te stoppen. Zij verbinden informatie, expertise en krachten van de verschillende overheidsinstanties met elkaar en ondersteunen gemeenten.
In de Opiumwet is geregeld dat een burgemeester een pand kan sluiten als daar een handelshoeveelheid drugs – dus meer dan voor eigen gebruik bestemd – aanwezig is.
Het wetsvoorstel Gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden maakt de uitwisseling van gegevens makkelijker. Zo kunnen lokale besturen eenvoudiger samenwerken met de politie en het Openbaar Ministerie (OM).