Home Dossiers Ondermijnende criminaliteit
This page as PDF

Ondermijnende criminaliteit

Verantwoordelijkheden en wettelijke bepalingen

Criminelen maken steeds vaker gebruik van diensten van de bovenwereld. Dit zorgt voor ondermijning: de boven- en onderwereld raken met elkaar verweven. Daardoor neemt de invloed van georganiseerde criminaliteit op onze samenleving toe en komt onze rechtsorde onder druk te staan. Voorbeelden van ondermijning zijn drugshandel, afpersing en het witwassen van geld.

Lokale overheden kunnen ondermijnende criminaliteit op verschillende manieren bestrijden:

  • Zo kan een burgemeester een vergunning voor een ondernemer weigeren als het risico van misbruik hoog is. Bureau Bibob geeft gemeenten hier advies over op basis van de Wet Bibob.
  • De tien RIEC’s (Regionaal Informatie en Expertise Centrum) en het LIEC (Landelijk Informatie Expertise Centrum) helpen overheidsdiensten om criminele ondermijning van de samenleving te stoppen. Zij verbinden informatie, expertise en krachten van de verschillende overheidsinstanties met elkaar en ondersteunen gemeenten.
  • In de Opiumwet is geregeld dat een burgemeesters een pand kan sluiten als daar een handelshoeveelheid drugs aanwezig is.
  • Het wetsvoorstel gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden maakt de uitwisseling van gegevens makkelijker. Zo kunnen lokale besturen eenvoudiger samenwerken met de politie en het Openbaar Ministerie (OM).

 

Opiumwet geeft burgemeesters meer bevoegdheden Wetsvoorstel gegevensverwerking Verzoek om voorlichting gemeenten over ondermijning RIEC’s en LIEC bestrijden met gemeenten ondermijnende criminaliteit

Achtergrondinformatie

Ondermijning zorgt voor problemen in veel verschillende sectoren. Ondermijnende criminaliteit kan zelfs ontwrichting van de (lokale) samenleving tot gevolg hebben. In sommige gevallen schuift ondermijning door naar het gemeentebestuur in de vorm van afpersing of door de aanstelling van niet-integere personen op een bestuurlijke functie. Het weren van deze personen uit het lokale bestuur is dan ook cruciaal. Een eerste vereiste voor een succesvolle aanpak van ondermijning is een integer en weerbaar lokaal bestuur en ambtenarenapparaat.

Omdat ondermijning een breed probleem is op lokaal niveau, ligt de nadruk op goede samenwerking tussen burgemeesters, de politie en het Openbaar Ministerie. Burgemeesters spelen in deze samenwerking een belangrijke rol, zij hebben namelijk veel bevoegdheden. Denk bijvoorbeeld aan het intrekken van vergunningen, het plaatsen van camera’s en het aanwijzen van een risicoveiligheidsgebied.

VNG geeft nieuwe informatie over ondermijnende criminaliteit Landelijk bureau Bibob geeft advies over Wet Bibob Gemeente.nu geeft nieuws over ondermijnende criminaliteit

Tools en leeromgeving

Er bestaan verschillende concrete hulpmiddelen voor het tegengaan van ondermijnende criminaliteit. Zo is er een Kennisplatform Ondermijning waarop professionals kennisdelen. Het platform is een initiatief van het RIEC-LIEC en het Aanjaagteam Ondermijning.

De Rijksoverheid maakte een Leidraad om als bovenwereld samen het criminele ondernemingsklimaat te verslechteren. Zonder hulp van de bovenwereld is er namelijk geen succesvolle onderwereld. Tot slot biedt de kennisbank van de Veiligheidscoalitie Midden Nederland handige informatie.

Kennisplatform Ondermijning Leidraad van Rijksoverheid tegen criminele ondernemingsklimaat Veiligheidscoalitie Midden Nederland over ondermijnende criminaliteit

Inspiratie en praktijkvoorbeelden

Verschillende gemeenten ontwikkelden een aanpak tegen ondermijnende criminaliteit en hebben die online gezet als inspiratiebron. Zo zijn er gemeenten die gebruik maken van big data, extra letten op illegale kamerverhuur of juist hun bewoners als extra ogen en oren inzetten.

Voorbeeld gemeente Rijswijk Voorbeeld gemeente Amsterdam Voorbeeld Lelystad Voorbeeld gemeente Urk