Woonbeleid
Wetten en verantwoordelijkheden
Volgens de Woningwet (2015) moeten woningcorporaties zich vooral bezighouden met het bouwen en beheren van huurwoningen voor mensen met lagere inkomens. De Woningwet heeft gemeenten meer invloed gegeven op het beleid van de woningcorporaties. De gemeente kan samen met huurdersorganisaties en woningbouwcorporaties afspraken maken over nieuwbouw van sociale huurwoningen, betaalbaarheid van woningen, huisvesting van bepaalde doelgroepen en de kwaliteit en duurzaamheid van de woningen.
Voorwaarde daarbij is wel dat de gemeente haar meerjarig beleid voor volkshuisvesting vastlegt in een woonvisie, die ze deelt met de corporaties. In zo’n woonvisie kan een gemeenteraad bepalen dat bijvoorbeeld 30 procent van de nieuw te bouwen woningen een sociale huurwoning moet zijn.
De woningwet stelt het vaststellen van gemeentelijk woonbeleid in een woonvisie niet verplicht. Alleen met zo’n woonvisie kan de gemeente echter corporaties verplichten om samen met haar en huurdersorganisaties prestatieafspraken te maken. Die afspraken gaan onder meer over nieuwbouw, verduurzaming van bestaande woningen, leefbaarheid in de wijk, woningen en zorg en verkoop van sociale huurwoningen.
De prestatieafspraken zijn wel juridisch bindend, maar de wet verbindt er geen gevolgen aan als de afspraken niet worden nagekomen. Corporaties moeten op grond van de Woningwet de gemeente en huurdersorganisaties nauwgezet informeren over plannen, voorraad en financiële mogelijkheden.
Als een gemeente woningen wil toewijzen aan specifieke doelgroepen met urgentie of als zij wil ingrijpen in de woningvoorraad, kan zij gebruik maken van de Huisvestingswet 2014. In principe moeten woningzoekenden kunnen wonen waar ze willen. Maar in geval van schaarste aan woningen kan de gemeente op basis van deze wet in een huisvestingsverordening toewijzingsregels vastleggen. Daarbij kan het gaan om schaarste aan goedkope woningen in het algemeen, aan woonruimte met specifieke voorzieningen en aan woonruimte voor de huidige inwoners van een gemeente. Een huisvestingsverordening kan ook regels bevatten voor eigenaren die hun woningen willen splitsen.