Eenzaamheid

Verantwoordelijkheden en wettelijke bepalingen

Eenzaamheid is een groot en groeiend maatschappelijk probleem. De overheid wil eenzaamheid eerder signaleren en zo de negatieve trend op dit gebied doorbreken. De gemeente staat dicht bij de burger en draagt belangrijke verantwoordelijkheden op het gebied van zorg. Daarom vormen coalities op lokaal niveau de spil in de aanpak van eenzaamheid. Verschillende (nationale) actieprogramma’s ondersteunen die lokale aanpak. Het is aan de gemeente om die aanpak op een eigen manier vorm te geven.

Meer informatie over de rol en verantwoordelijkheid van gemeenten:

• https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/eenzaamheid/aanpak-eenzaamheid
• https://vng.nl/onderwerpenindex/maatschappelijke-ondersteuning/vernieuwing-preventie-en-inclusie-via-de-wmo/nieuws/doe-mee-met-de-lokale-aanpak-van-eenzaamheid
• https://www.samentegeneenzaamheid.nl/sites/wte/files/lokale-aanpak-eenzaamheid-handreiking-coalitie-erbij-2018-lowres.pdf

Achtergrondinformatie

• In het dashboard ‘Waarstaatjegemeente.nl’ kun je zien hoe groot het probleem van eenzaamheid in jouw gemeente is vergeleken bij bijvoorbeeld je provincie of ten opzichte van het gemiddelde in Nederland:
  • https://www.waarstaatjegemeente.nl/dashboard/Gemeentelijke-Monitor-Sociaal-Domein–c635881125744245959/Gemeentelijke-Monitor-Sociaal-Domein–1087
• Het Sociaal en Cultureel Planbureau doet regelmatig onderzoek naar eenzaamheid in Nederland:
  • https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2018/06/15/kwetsbaar-en-eenzaam
• Movisie, het landelijk kennisinstituut voor het sociaal domein, biedt uitgebreide en ook praktische achtergrondinformatie over oorzaken, aanpak en actuele ontwikkelingen op het gebied van eenzaamheid. Kijk bijvoorbeeld op:
  • https://www.movisie.nl/eenzaamheid
  • https://www.movisie.nl/sites/movisie.nl/files/publication-attachment/Wat-werkt-bij-eenzaamheid%20%5BMOV-10927840-1.2%5D.pdf
  • https://www.movisie.nl/sites/movisie.nl/files/publication-attachment/Infographic-wat-werkt-bij-eenzaamheid%20%5BMOV-10927853-1.0%5D.pdf

Tools en leeromgeving

Op het leerplatform voor raadsleden staan verschillende e-learning-programma’s. Er is geen specifiek programma over eenzaamheid. De e-learning over het sociaal domein biedt wellicht achtergrondkennis, waarbinnen het thema eenzaamheid speelt. Ook de Movisie Academie biedt online modules, bijvoorbeeld gericht op ouderen, waarin het signaleren van eenzaamheid, aan bod komt.

Meer informatie:

• https://www.leerplatformraadsleden.nl/
• https://www.leerplatformraadsleden.nl/Sociaal-domein
• https://movisieacademie.nl/mod/page/view.php?id=3104

Inspiratie en praktijkvoorbeelden

Op diverse websites staan inspirerende voorbeelden van een succesvolle lokale aanpak – soms ook met behulp van nieuwe instrumenten als data-analyse – van eenzaamheid in gemeenten. Bijvoorbeeld op gemeentenvandetoekomst.nl, bij de VNG of de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Meer informatie:

• https://praktijkvoorbeelden.vng.nl/
• https://www.raadsleden.nl/actueel/nieuws/eenzaamheid-voorkomen-met-slim-gebruik-van-data

Overzicht gebruikte informatiebronnen

• Sociaal Cultureel Planbureau SCP (voorgangsrapportages en achtergrondinformatie)
• Movisie – Achtergrondinformatie en concrete stappen bij het tegengaan van eenzaamheid
• VNG Realisatie – Monitoring en indicatie eigen gemeente t.o.v. andere gemeenten in Nederland.
• VNG – Database voor praktijkvoorbeelden
• Deloitte – Gebruik van data-analyse als hulpmiddel bij de aanpak van eenzaamheid.
• Nederlandse Gemeente voor raadsleden – Leerplatform voor raadsleden en onderzoek naar gebruik van data-analyse
• Rijksoverheid – landelijke aanpak van eenzaamheid
- Gemeente van de Toekomst
- Programma sociaal domein