Kennispunt 2021: doorontwikkelen naar een zelfstandige stichting

26 augustus 2020

Het in 2019 bij ProDemos gelanceerde Kennispunt Lokale Politieke Partijen staat inmiddels als een huis. Met een drukbezochte website, gewaardeerde trainingen en een nieuwsbrief met ruim duizend abonnees biedt het de basis van een ondersteuningsorganisatie voor lokale politieke partijen. De pioniersfase is voorbij. Tijd om een vervolgstap te zetten: verzelfstandiging van het Kennispunt. Projectleiders Anne Graumans en Jelmer van der Zee vertellen over het waarom en hoe.

In de zomer van 2018 klopte het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bij ProDemos aan de deur. Met de vraag of zij, als politiek neutrale organisatie, ervoor voelden de ontwikkeling van een ondersteuningspunt voor lokale politieke partijen op zich te nemen. ‘Dat leek zeker iets voor ons’, zegt Jelmer van der Zee, projectleider bij ProDemos. ‘ProDemos wil mensen informeren over en betrekken bij de democratie. Lokale partijen worden daarin steeds belangrijker. Het opzetten van ondersteuning van deze partijen past dus bij de missie van ProDemos.’

Website, trainingen, nieuwsbrief
Zzp’er Anne Graumans werd aangetrokken als projectcoördinator en vervolgens kregen de contouren van het Kennispunt zoals het er nu is, in hoog tempo vorm. Dat is steeds in goed overleg gedaan met vertegenwoordigers vanuit lokale partijen, zegt Anne. ‘We hebben hen in een onderzoek en klankbordgroepen gevraagd waar zij behoefte aan hadden om hun partij zo goed mogelijk te kunnen besturen. Op basis van de informatie vanuit de lokale partijen hebben we de website gebouwd, trainingen ontwikkeld en de nieuwsbrief opgezet. Toen we in 2019 van start gingen, stond alles al in de steigers. Vanaf toen konden we het Kennispunt verder uitbouwen en aan het bereik werken.’

Goede start
‘Ik ben best trots op wat er nu staat’, zegt Jelmer. ‘De website is informatief, wordt voortdurend aangevuld en geactualiseerd en krijgt veel bezoekers. Ook de nieuwsbrief trekt steeds meer lezers. De trainingen voorzien echt in een behoefte en het leuke is dat mensen die een training gevolgd hebben, soms ook zelf trainingen gaan geven. Zo wordt het effect nog groter. Dat is de kracht van het Kennispunt.’ Anne beaamt dat: ‘Het Kennispunt heeft bij ProDemos een goede start kunnen maken. Vooral ook omdat we steeds luisteren naar wat lokale partijen nodig hebben en hen betrekken bij de uitvoering.’

Gesprekspartner
Tot nu toe heeft het Kennispunt zich met name gericht op informeren, trainen en het uitwisselen van kennis en ervaringen. Een volgende stap kan zijn dat het Kennispunt daarnaast ook de rol van belangenbehartiger en adviseur op zich gaat nemen. Anne: ‘Denk aan overleg met ministeries, de VNG of de commissies die bij landelijke politieke partijen de programma’s schrijven voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het Kennispunt kan voor hen een gesprekspartner zijn en de belangen van lokale partijen in het algemeen behartigen. Bijvoorbeeld door erop te wijzen hoe belangrijk het is dat lokale partijen ook subsidie krijgen.’

Eigenaar
‘Dat is inderdaad een logische vervolgstap’, beaamt Jelmer. ‘Alleen kan ProDemos die rol niet op zich nemen. De taak van ProDemos is informeren en kennis delen over de democratie. Wij kunnen als neutrale organisatie niet als woordvoerder of belangenbehartiger optreden namens de lokale partijen. Daarom ligt nu verzelfstandiging voor de hand. Het is een goed moment om lokale partijen eigenaar te laten worden van het Kennispunt, met een bestuur dat zich inzet voor een gelijk speelveld.’ Verzelfstandiging biedt veel kansen, denkt Anne. ‘Als zelfstandige organisatie die echt van de lokale partijen is, kan het Kennispunt ook een mening naar buiten brengen, een persbericht uitsturen of deelnemen aan overleg. Je praat dan niet meer óver, maar met het Kennispunt.’

Bestuur en klankbordgroepen
In nauw overleg met vertegenwoordigers van lokale partijen wordt de verzelfstandiging per 1 januari 2021 voorbereid. ‘We zijn op dit moment bezig om een Raad van Toezicht samen te stellen’, zegt Anne. ‘Die Raad gaat in de komende periode via een open procedure en op basis van een profielschets, bestuursleden zoeken. Houd voor actuele informatie hierover de website en de nieuwsbrieven van het Kennispunt in de gaten. De Raad zal in oktober gesprekken voeren met kandidaat-bestuursleden, zodat eind van die maand kan worden besloten over de samenstelling van het bestuur. Intussen werken we ook aan statuten en een huishoudelijk reglement. Alles gaat weer in nauw overleg met klankbordgroepen, waar iedere vertegenwoordiger van een lokale politieke partij welkom is. Eind november organiseren we een klankbordgroep met het nieuwe bestuur.’

Continuïteit
Het bestuur hoeft niet het wiel opnieuw uit te vinden, benadrukten de klankbordgroepen voor de zomer. ‘ProDemos wil nog zeker tot de Gemeenteraadsverkiezingen in 2022 een rol blijven spelen bij de uitvoering van het Kennispunt’, zegt Jelmer. ‘Doordat ProDemos betrokken blijft, garanderen we continuïteit’, vindt Anne. ‘De organisatie zoals die er nu staat, werkt goed. Op basis daarvan kan het bestuur het Kennispunt verder professionaliseren en onder andere een meer adviserende rol gaan vervullen.’

Krachtig geluid
Uiteindelijk blijft het doel van het Kennispunt onveranderd: lokale partijen zo goed mogelijk ondersteunen in hun functioneren. Jelmer: ‘Het Kennispunt is nu vooral gericht op overdragen van kennis en informatie en het delen van ervaringen. Ik hoop dat dat in de toekomst zo blijft.’ ’En dat lokale partijen optimaal gebruik blijven maken van de trainingen en de overige dienstverlening van het Kennispunt’, vult Anne aan.