‘Laat je lokale stem ook op landelijk niveau horen’
15 juni 2020
Het liefst zit hij op een bankje in de stad: praatje maken, luisteren, proeven wat er leeft onder de mensen. Toch stapte Hendrie van Assem, raadslid in Woerden, twee jaar geleden in de commissie Raadsleden en Griffiers van de VNG. ‘Ik vond de VNG altijd een bestuurdersclub zonder oog voor raadsleden. Totdat ik besefte dat je juist dáár moet zijn om de positie van lokale politieke partijen te versterken. We moeten ons overal laten horen, ook in landelijke organisaties en de Tweede Kamer. Om eindelijk gelijkwaardig te worden behandeld.’
Toen Hendrie op zijn 18e bij de oprichting van een jongerencentrum in zijn woonplaats Harmelen met de gemeente te maken kreeg, werd hij gegrepen door de lokale politiek. Hij sloot zich aan bij de VVD, biecht hij op. Maar wel om een praktische reden: ‘De lijsttrekker was de lokale bakker. Hij wist precies wat er gebeurde in het dorp. Die lokale gebondenheid triggerde mij om ook in de politiek te gaan.’ In 1993 richtte Hendrie samen met anderen de partij Inwonersbelangen op, waarvoor hij nog steeds als raadslid actief is. ‘Ik geloof in lokale partijen’, zegt hij. ‘Met lokaal geborgde mensen, die dicht bij de inwoners staan, net als die bakker. Die weten wat er speelt en dat kunnen vertalen naar het gemeentehuis.’
Erkenning
Dat geloof in lokale partijen wordt door veel mensen in het land gedeeld: een derde van de raadszetels is immers in handen van lokale partijen. Toch leidt die waardering niet tot landelijke erkenning. Dat frustreert Hendrie behoorlijk. ‘Het is heel moeilijk om vanuit de lokale optiek bij de provincies en in Den Haag iets los te krijgen’, zegt hij. ‘Lokale politieke partijen worden gediscrimineerd. We krijgen geen subsidie en worden weggezet als minderwaardig. Terwijl we dezelfde rechten en plichten horen te hebben als landelijke partijen. Ik wil me daar sterk voor maken, juist ook vanwege al die jonge mensen die nu lokale partijen oprichten. Zij verdienen het dat lokale partijen zich vanuit een stevige positie op de toekomst kunnen richten.’
VNG
Om de lokale stem ook op landelijk niveau te laten horen, meldde Hendrie zich aan voor de commissie Raadsleden en Griffiers van de VNG. Wat doet die commissie? ‘De commissie is in 2015 opgericht om de positie van raadsleden in de VNG te versterken. Als raadsleden zitten wij daar niet vanwege onze politieke achtergrond, maar om de gemeenteraadsleden in het algemeen te vertegenwoordigen. Maar we hebben natuurlijk wel onze eigen doelen. Ik wil de lokale partijen op de kaart zetten. Bij de VNG en in het verlengde daarvan ook in de Tweede Kamer en bij het kabinet.’
De boer op
Hendrie is nu twee jaar lid van de commissie. Is zijn missie geslaagd? ‘Samen met de commissie Bestuur en Veiligheid van de VNG hebben we al behoorlijk wat bereikt’, vindt hij. ‘Op ons initiatief is het Expertiseteam Lokale Politieke Partijen ingesteld. Ik ben blij met hun advies ‘Gelijke monniken, gelijke kappen’, dat een duidelijk signaal geeft dat het onderscheid tussen lokale en landelijke partijen moet verdwijnen. Natuurlijk zijn we er nog niet. De VNG moet de boer op om het advies in te brengen in de landelijke partijprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 en bij de vorming van een nieuw kabinet. We moeten een strategisch plan maken om dat voor elkaar te krijgen. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat die subsidie voor lokale partijen er dan komt.’
Coronawet
Met zijn ervaring en uitgebreide netwerk vindt Hendrie de stap van het lokale politieke handwerk in Woerden naar de Haagse ‘bubbel’ van de VNG niet zo groot. ‘Ik roep ook andere vertegenwoordigers van lokale partijen op om hun stem te laten horen, in gemeenteraden, provincies, waterschappen en op landelijk niveau. Ook daar kun je concreet zaken voor elkaar krijgen. Zo zijn bijvoorbeeld onder druk van onze VNG-commissie de vergoedingen voor kleine gemeenteraden verhoogd. We hebben ook inhoudelijk meegedacht over digitaal vergaderen in coronatijd en over de coronawet die het kabinet nu voorbereidt. Waarbij wij vooral gepleit hebben voor ruimte voor lokaal maatwerk en voor een sterke rol voor gemeenteraden bij besluitvorming over gemeentelijke coronamaatregelen.’
Onmacht verkleinen
Juist in deze tijd moet je goed opletten dat je de lokale democratie levend houdt, vindt Hendrie. ‘Hoe geef je de participatiesamenleving vorm zonder de gemeenteraad daarbij buitenspel te zetten? Ik vind dat heel belangrijk. Daarom ben ik ook lid van de VNG-werkgroep Democratie in Actie en werk ik mee aan het uitvoeren van de Quick Scan Lokale Democratie in Woerden. Een toekomstbestendige lokale democratie, met een sterke rol voor lokale partijen: dat is mijn drive. Niet om macht te vergroten, maar om onmacht te verkleinen. Een mooi streven toch?’
Contact: