Lokale partijen goed vertegenwoordigd bij de VNG, maar het kan nog beter

Onlangs benoemde de VNG 217 waarnemend bestuurs- en commissieleden. Op de ALV in december wordt hun benoeming definitief. Ruim een kwart van deze leden (26%) komt uit lokale partijen. De scoutingscommissie, die actief kandidaten uit lokale partijen benaderde voor de VNG-vacatures, is overwegend trots op die uitkomst. Toch moet de lat de volgende keer nog hoger, vinden Marco Pastors en Marian Witte, respectievelijk voorzitter en lid van de commissie.

In 2013 was oud-wethouder Marco Pastors, nu directeur Nationaal Programma Rotterdam Zuid, net afgezwaaid als raadslid voor Leefbaar Rotterdam. De VNG vroeg hem voorzitter te worden van een scoutingscommissie die moest bevorderen dat meer goede kandidaten uit lokale partijen zich zouden aanmelden voor functies bij de VNG. Waarom was – en is – zo’n commissie nodig? ‘De VNG zag dat lokale partijen blijvertjes waren en alleen nog maar zouden groeien’, zegt Marco. ‘Maar kandidaten die zich aanmeldden voor functies bij de VNG, kwamen voornamelijk uit landelijke partijen.

De VNG vindt het belangrijk dat lokale partijen evenredig vertegenwoordigd zijn in hun bestuur en commissies. Maar dat gaat niet vanzelf. Lokale partijen hebben niet, zoals landelijke partijen, een structuur en traditie om mensen te leveren voor dit soort functies. Ze hebben ook geen landelijk partijkantoor dat dit stimuleert. En mensen die in lokale partijen actief zijn, hebben vaak minder ambitie om landelijk carrière te maken, ze willen zich immers juist in hun eigen gemeente inzetten.’

Meer commissievoorzitters

Van alle kandidaten met een partijpolitieke achtergrond die solliciteerden op de VNG-vacatures, kwam bijna 30%  uit lokale partijen. Een mooie opbrengst, die redelijk de uitkomst van de raadsverkiezingen weerspiegelt, waarbij ruim 31% van de stemmen naar lokale partijen ging. Uiteindelijk heeft zich dat bij de benoemingen ‘slechts’ vertaald in een aandeel van 26% vanuit lokale partijen.

Wat vinden Marco en Marian daarvan? ‘Ik ben trots op wat we hebben bereikt’, zegt Marian. ‘Maar toch vind ik het jammer dat we niet op een wat hoger percentage zijn uitgekomen. Een aantal door ons voorgedragen goede kandidaten is niet geselecteerd. Hopelijk krijgen zij een nieuwe kans bij tussentijdse vacatures.’ Marco sluit zich daar bij aan: ‘In de uiteindelijke plaatsing is er onvoldoende rekening gehouden met de verkiezingsuitslag. Dat was in mijn ogen niet nodig geweest.’ Toch telt hij vooral de zegeningen. ‘Er spelen bij de selectie natuurlijk meer criteria mee’, zegt hij. ‘En je moet ook kijken naar de kwaliteit van de functies.

Er komen nu vier mensen vanuit lokale partijen in het landelijk bestuur en we zijn van twee naar drie commissievoorzitters gegaan. Daarbij zit het voorzitterschap van de ‘zware’ commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit voor Liesbeth Grijsen. Gezien de woningbouwopgave waar gemeenten voor staan, is dat een heel belangrijke benoeming.’

Betere infrastructuur BZK en VNG

De scoutingscommissie heeft er dit keer weer flink aan getrokken. Wat kun je meer doen voor een nog beter resultaat? Marco: ‘We moeten natuurlijk vooral zoveel mogelijk zware kandidaten voordragen. Denk als raadslid of wethouder van een lokale partij dus nu al na of een functie bij de VNG in de toekomst iets voor je is. Als scoutingscommissie gaan we de komende tijd onze mensen bij de VNG ook beter volgen, zodat we daarvan kunnen leren.’ Marco noemt daarnaast nog een ander punt: ‘Ik vind dat er een betere infrastructuur moet komen om mensen uit lokale partijen te bereiken. Niet via één landelijk hoofdkantoor, dat gaat nooit gebeuren. BZK en de VNG moeten zich beter naar de lokale partijen toe organiseren. De VNG en het land kunnen de onafhankelijkheid en slagkracht van de lokale partijen namelijk heel goed gebruiken.’

Stevige kandidaten

Een evenwichtigere vertegenwoordiging is beter voor de democratische legitimiteit van de VNG en het openbaar bestuur, zegt Marian. ‘Het is natuurlijk ook heel onterecht dat wij nog steeds geen subsidie krijgen. Met het Kennispunt werken we aan een eerlijker speelveld voor lokale partijen, maar dat is nog maar een begin. De komende periode gaan we actief kijken hoe we, met behulp van het ministerie van BZK en de VNG, naar een nog betere vertegenwoordiging toe kunnen. De lokale partijen worden steeds volwassener. Nederland mag best weten dat wij veel stevige kandidaten in huis hebben.’

Bekijk hier de informatie van de VNG over de benoemingen in bestuur en commissies