Afsplitsing van de fractie
Wettelijk is vastgelegd dat volksvertegenwoordigers op persoonlijke titel worden gekozen. Een gekozen lid van de gemeenteraad kan zich dan ook afsplitsen van de partij waarvoor hij of zij op de lijst heeft gestaan bij de gemeenteraadsverkiezingen, zonder zijn of haar zetel te verliezen. Het raadslid kan zich aansluiten bij een andere fractie of zelfstandig verdergaan.
Volksvertegenwoordiger stemt zonder last
De Grondwet (art 129, zesde lid) bepaalt dat leden van provinciale staten en gemeenteraden zonder last stemmen. Dat betekent dat een raadslid handelt en stemt naar eigen overtuiging.
Door in de raad als fractie, groep of met nieuwe naam
Als een of meer raadsleden die zich afsplitsen, ervoor kiezen zelfstandig door te gaan, moeten zij dat zo snel mogelijk meedelen aan de voorzitter van de gemeenteraad. Ook geeft het lid of geven de leden van de nieuwe fractie de naam aan de voorzitter door. Hiermee wordt dan vanaf de eerstvolgende vergadering rekening gehouden.