Integriteit
Op integriteit moet je altijd letten.
Integriteit staat volop in de belangstelling. En terecht. Want integriteit gaat over de kwaliteit van het openbaar bestuur. En dus ook over de kwaliteit van onze democratie. Schending van integriteit tast het vertrouwen van burgers in overheid en politiek aan. En de democratie kan niet zonder dat vertrouwen. Logisch dus dat media er bovenop zitten als politici of bestuurders frauderen, belangen verstrengelen of vertrouwelijke informatie lekken. Op integriteit moet je altijd letten. Maar op bepaalde momenten kunnen politieke partijen er echt werk van maken: bijvoorbeeld bij het opstellen van statuten, het kandidaatstellingsproces en het screenen van kandidaten. Daarnaast kunnen zij met trainingen en opleidingen het bewustzijn over integriteit vergroten. Ook gemeenteraden, Colleges van B&W, Provinciale Staten en het provinciebestuur kunnen bijdragen aan het waarborgen van integriteit. Hieronder laten we zien hoe dat kan.
Meer informatie
Training Integriteit in de politiekVeelgestelde vragen
- Ik werk bij een adviesbureau. Mag ik opdrachten in de gemeente uitvoeren waar ik raadslid ben?
Nee, dat mag niet. Dat valt onder de ‘verboden handelingen’ die in de Gemeentewet staan (artikel 15).
- Wat is de procedure als ik me ‘ontrek van stemming’ en hoe doe ik dat in de fractievergadering?
Wil je als raadslid niet meestemmen omdat je de schijn van belangenverstrengeling wilt vermijden? Realiseer je dan wel dat ‘stemmen’ een fundamenteel democratisch recht is van raadsleden, en dat je geacht wordt om te stemmen. Daarvoor zit je immers in de raad. Denk hier dus niet te lichtvoetig over. Heb je het idee dat je moet stemmen over een besluit waarbij jij een ‘persoonlijk belang’ hebt, dan is het raadzaam om je te ontrekken van stemming alsook het besluit niet te beïnvloeden door je bijvoorbeeld in de discussie te mengen in de fractievergadering of amendementen of moties in te dienen. De achterliggende gedachte hierbij is dat een raadslid zijn raadslidmaatschap naar eer en geweten uitvoert, en daarmee automatisch het belang van de gemeente dient en dus niet zijn eigen belang. Twijfel je bij een besluit of je wel of niet moet meestemmen, vraag dan de griffier om advies.
- Ik verdenk een collega of bestuurder van belangenverstrengeling. Wat kan ik doen?
Er zijn verschillende mogelijkheden:
- Vermoed je een relatief ‘licht’ vergrijp, bespreek het dan in eerste instantie met de persoon zelf. Misschien is hij zich er helemaal niet van bewust dat hij de schijn van belangenverstrengeling op zich laadt. Door hem hierop te wijzen, help je hem en uiteindelijk ook jezelf.
- Bij een vermoeden van een groter vergrijp is het verstandig om naar de griffier te gaan. Hij of zij kan je adviseren. De griffier zal op basis van de informatie een inschatting maken, bijvoorbeeld of de burgemeester geïnformeerd moet worden en of er een onderzoek moet komen.
Het belangrijkste is dat je zorgvuldig handelt. Je wilt mensen niet ten onrechte onherstelbaar beschadigen. Een integriteitskwestie die onterecht in de media belandt, schaadt ook het vertrouwen van burgers in de politiek en raakt daarmee de hele raad. Hang het daarom nooit direct aan de grote klok, door het bijvoorbeeld op social media te zetten.
- Kan de gemeente of provincie eisen dat gemeenteraadsleden of Statenleden een Verklaring omtrent gedrag (VOG) overhandigen?
Nee, want voor politieke ambtsdragers geldt geen VOG-plicht. Het is de verantwoordelijkheid van de partij(voorzitter) om zich ervan te verzekeren dat potentiële kandidaten integer zijn. Het uitgangspunt daarbij is dat de partij zelf alle mogelijkheden benut om eventuele bedenkingen te onderzoeken. Het aanvragen van een VOG is daar een van de mogelijke middelen voor.