Voor Raadsleden
Als raadslid hoef je niet altijd zelf het wiel uit te vinden. Veel van je vragen kun je stellen aan ervaren raadsleden. Zij kunnen als geen ander kennis en ervaringen met je delen. Je kunt ook altijd terecht bij de griffier. De gemeenteraad is werkgever van de griffie. Wat betekent dat in de praktijk? Wat zijn verder taken en instrumenten van de raad? Hoe zit het met vergoedingen? En zijn er ook koepel- of beroepsverenigingen?
Veelgestelde vragen
- Een raads- of Statenlid is zwanger of langdurig ziek. Welke regels gelden bij vervanging?
Geen enkele partij wil dat een zetel onbenut blijft. Maar wat als een raads- of Statenlid door zwangerschap of ziekte langere tijd uit de running is? Dan kan hij of zij tijdelijk ontslag aanvragen en vervangen worden. Dit is geregeld in de Kieswet, artikel X10, X11 en X12.
Wanneer je als raads- of Statenlid zwanger of langdurig ziek bent, kún je tijdelijk ontslag aanvragen, maar het hoeft niet. Het is een recht, geen plicht. Je kunt hier als fractie wel over praten of afspraken over maken, maar alleen het raads- of Statenlid zelf kan het ontslag aanvragen.
De procedure verloopt in grote lijnen als volgt:
- Het raads- of Statenlid is zwanger of kan door ziekte minimaal acht weken niet aan het besluitvormingsproces deelnemen.
- Hij of zij dient een ontslagverzoek in bij de voorzitter (burgemeester of commissaris van de Koning), samen met een verklaring van een arts of een verloskundige.
- De voorzitter heeft veertien dagen de tijd om te beslissen op dit verzoek.
- Direct na deze beslissing stelt de burgemeester of commissaris de voorzitter van het centraal stembureau op de hoogte.
- De burgemeester of commissaris verleent het gevraagde, tijdelijke ontslag.
- De ontslagperiode duurt minimaal 16 weken. Korter kan niet, langer eventueel wel. Als raads- of Statenlid kun je per zittingsperiode maximaal drie keer gebruikmaken van het recht op tijdelijk ontslag.
- De voorzitter van het centraal stembureau benoemt een vervanger. Dit is de eerste (beschikbare) opvolger op de lijst.
- Na 16 weken is het tijdelijk ontslagen raads- of Statenlid automatisch weer lid van de fractie en is de vervanger automatisch ontslagen.
Rechtspositie* Tijdelijk ontslagen raadslid Vervangend raadslid Ontvangt 100% raadsvergoeding, 50% onkostenvergoeding Ontvangt 100% raadsvergoeding, 100% onkostenvergoeding Behoudt computer etc. Krijgt computer Behoudt recht op tegemoetkoming kosten voor voorziening bij arbeidsongeschiktheid, ouderdom en overlijden. Geen recht op tegemoetkoming kosten voor voorziening bij arbeidsongeschiktheid, ouderdom of overlijden. * Gemeenten hebben binnen het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers (beperkte) ruimte om eigen afspraken te maken.
- Ik ben kandidaat-raadslid. Als ik gekozen word, ga ik het raadswerk doen naast mijn baan. Kan ik met mijn werkgever afspraken maken over bijvoorbeeld het bijwonen van raads- en commissievergaderingen?
Ja. De wet geeft je het recht op onbetaald verlof om na je verkiezing ten minste raads- en commissievergaderingen te kunnen bijwonen. Je werkgever is dus verplicht jou dit mogelijk maken. Je kunt daar met hem of haar afspraken over maken. Bijvoorbeeld dat je arbeidsovereenkomst tijdelijk wordt aangepast aan het raadswerk. Kijk ook je cao erop na. Sommige cao’s bieden nog aanvullende voorzieningen voor leden van de gemeenteraad.
De Griffie
De griffier is het eerste aanspreekpunt van de raad en ondersteunt de raad en de (raads)commissies. Hij of zij is bij alle raadsvergaderingen aanwezig om het verloop ervan te stroomlijnen en de griffier ondertekent alle officiële stukken van de raad.
De Fractie
Als gekozen raadslid ben je niet alleen lid van de gemeenteraad; je bent ook lid van de fractie van jouw partij – ook al ben je een eenmansfractie. Hoe functioneert een fractie, hoe werk je samen en waar vindt jullie fractie (inhoudelijke en financiële) ondersteuning?
Instrumenten
De gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente, bepaalt de kaders van het beleid en controleert de gemeentebestuurders. Om dit zo goed mogelijk uit te voeren, kun je als raadslid gebruikmaken van verschillende instrumenten.
Bijkomende taken
De gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente, bepaalt de kaders van het beleid en controleert de gemeentebestuurders. Daarnaast heeft de raad ook nog een aantal specifieke taken.
Ondersteuning en financiën
Fracties in de gemeenteraad hebben recht op ondersteuning bij hun werk. En als raadslid ontvang je een vergoeding voor je raadswerk. Het recht op fractieondersteuning en de hoogte van de vergoeding zijn wettelijk geregeld.
Wegwijzer voor raadsleden 2022-2026
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft een overzichtelijk online handboek gemaakt met tips en aanbevelingen
Koepel- en beroepsverenigingen
Met vragen over je raadswerk kun je terecht bij verschillende koepel- en beroepsverenigingen. Zij ondersteunen gemeenten in hun werk en behartigen de gezamenlijke belangen van gemeenteraden.
VPPG Academie
De academie van de Vereniging voor Plaatselijke Politieke Groeperingen (VPPG academie) richt zich op de ondersteuning, ontwikkeling en professionalisering van lokale partijen en groeperingen die zijn aangesloten bij de vereniging.
Leerplatform Raadsleden
Op dit gratis online leerplatform voor raadsleden zijn zeven e-learningmodules te volgen die je ondersteunen om een vliegende start te maken als raadslid.
Basis opleidingsprogramma Raadsleden
Het expertisecentrum Leren en Ontwikkelen van de Universiteit Leiden inventariseerde bij raadsleden welke ontwikkelbehoeften zij hebben. Dit resulteerde in het Basis Opleidingsprogramma Raadsleden, inclusief een schematische opleidingskaart met uitgebreide uitleg en aanbevelingen.
Digitale leeromgeving Raadsleden
Deze digitale leeromgeving biedt een groot en gevarieerd aanbod aan digitale opleidingen en trainingen in de vorm van e-learningmodules, kennisclips, animaties en handreikingen. Denk aan thema’s als: wegwijs in gemeentefinanciën, grip op regionale samenwerking, profilering via sociale media of een competitiescan.
VNG Academie
De Academie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) biedt diverse één- of meerdaagse trainingen en cursussen.
Democratie in Actie
Dit samenwerkingsprogramma ondersteunt gemeenten bij democratische vragen en uitdagingen. Daartoe biedt het onder andere workshops aan, gericht op diverse doelgroepen, waaronder raadsleden.