Instrumenten
De gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente, bepaalt de kaders van het beleid en controleert de gemeentebestuurders. Om die taken zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren, kun je als raadslid gebruikmaken van verschillende instrumenten. We zetten hier de meest gebruikte op een rij. Deze bevoegdheden staan beschreven in de Gemeentewet, maar elke gemeenteraad stelt zelf een reglement van orde vast. Dat betekent dat de regels en voorwaarden per gemeente kunnen verschillen. Als je vragen hebt over wanneer en op welke wijze je welk instrument het best kunt inzetten, kan de griffie van je gemeente daarbij helpen.
Mondelinge vraag
Heb je verduidelijking nodig over een bepaald voorstel van het college van B en W? Of wil je de mening horen van het college over een actueel onderwerp? Dan kun je daar tijdens een commissie- of raadsvergadering een mondelinge vraag over stellen.
Schriftelijke vraag
Buiten de commissie- en raadsvergaderingen om kun je het college van B en W schriftelijke vragen stellen over gebeurtenissen of plannen van het college. Het college moet die vragen binnen vier weken beantwoorden.
Motie
Tijdens een debat in de raad kun je een motie indienen. Daarin laat je de raad een uitspraak doen over een onderwerp dat op de agenda staat, met als doel dat het college van B en W ermee aan de slag gaat. Als de raad een motie aanneemt, is dat niet bindend. Het is ook geen wijziging van een besluit. Het is aan het college om de motie al dan niet uit te voeren.
Amendement
Als je de tekst van een voorgenomen besluit of plan van het college van B en W wilt veranderen, dien je een amendement (‘wijziging’) in. Via een amendement kun je ook een voorgenomen budget veranderen. Als de gemeenteraad het amendement aanneemt, moet het college het overnemen.
Initiatiefvoorstel
Je kunt als raadslid ook zelf een voorstel doen voor nieuw beleid. Je dient dan een initiatiefvoorstel in. Dat moet een goed onderbouwd en uitgebreid toegelicht plan zijn.
Enquête
Bij sommige kwesties in je gemeente, bijvoorbeeld grote projecten waarbij de kosten steeds hoger uitpakken dan begroot, kun je gebruikmaken van het recht om een raadsenquête uit te voeren. Dit is een zwaar middel, dat je alleen inzet als andere instrumenten niet voldoende hebben gewerkt.